OPVOEDVRAAG

Ben je in overtreding als je je kinderen 's avonds alleen thuis laat?

Dit artikel is in Trouw gepubliceerd op 31 oktober 2018 en geschreven door Cindy Cloin. 

Vanaf welke leeftijd kun je het huis ’s avonds aan de kinderen overlaten? Dat levert vaak lastige discussies op.

Toen de ouders laatst even na middernacht thuiskwamen van een feestje in de buurt, stond hun voordeur wagenwijd open. Er bleek te zijn ­ingebroken. Moeder haastte zich naar boven, alwaar hun dochter van 10 en zoon van 13 jaar prinsheerlijk lagen te slapen.

Aangifte

De politie kwam langs om aangifte op te nemen. “De schrik zat er goed in. Er waren wat spullen weg, maar eigenlijk waren we vooral opgelucht dat de kinderen niets hadden gemerkt”, vertelt vader. Hun verbazing was groot toen later die week een medewerker van Veilig Thuis – het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling – contact opnam vanwege een zorgmelding. “Wij waren ons van geen kwaad bewust. We zorgen er altijd voor dat de kinderen ons kunnen bereiken en we spreken bijvoorbeeld af dat ze de deur niet open mogen doen als de bel gaat. Hebben we een verkeerde inschatting gemaakt en waren we daarmee in overtreding?”

Geen wet

In Nederland is er geen wet die bepaalt vanaf welke leeftijd kinderen alleen thuis mogen zijn. De wet zegt alleen dat je een hulpbehoevend persoon niet alleen thuis mag laten. Maar wanneer iemand nu precies hulpbehoevend is, wordt niet verder uitgelegd. Dat een baby hulpbehoevend is spreekt voor zich, maar hoe zit dat met een kind van 10 of 13 jaar? Het is aan ouders om te bepalen of hun kind zelfstandig genoeg is. “Deze ouders hebben ingeschat dat hun kinderen dit kunnen en dan is het natuurlijk behoorlijk schrikken wanneer er vervolgens iemand van Veilig Thuis contact opneemt”, zegt Willemijn Helmich, directeur van Veilig Thuis in Gelderland Zuid.

Helmich legt uit

Helmich legt uit hoe het gaat als er een melding binnenkomt. “Iedereen kan een zorgmelding doen over een situatie waar vermoedens zijn van huiselijk geweld of kindermishandeling. School, politie, de buren. Hier heeft waarschijnlijk de politie een melding gedaan. Waar de zorgmelding ook vandaan komt, het is onze taak om deze goed te beoordelen. Een medewerker van Veilig Thuis neemt contact op met het gezin en kijkt hoe de situatie is.”

Savannah

De zaak Savannah en andere ernstige gevallen van kindermishandeling hebben ervoor gezorgd dat er een heel systeem is opgetuigd om onveilige thuissituaties op te sporen en aan te pakken.

“Dat is goed, maar tegelijkertijd kun je hier als individu de dupe van worden”, zegt opvoedkundige Marina van der Wal. “Een melding is echter nog geen veroordeling. Misschien is het allemaal heel goed uit te leggen en hadden deze ouders vooral de pech dat er werd ingebroken. Daardoor was hun keuze achteraf gezien wellicht niet zo handig. Maar stel dat deze ouders allebei veel gedronken hadden, ver van huis waren en onbereikbaar voor hun kinderen, dan wordt het toch een heel ander ­verhaal.”

Inschatting

Of de kinderen oud genoeg waren om alleen thuis te blijven, is een inschatting die alleen ouders kunnen maken. “Het is een veelgehoord discussiepunt in de opvoeding en ouders zijn niet mals in hun oordeel over opvoeders die een andere inschatting maken. Alleen jij weet of jouw kind eraan toe is.”

En het blijft belangrijk om je als ouder te realiseren dat er altijd en overal iets kan gebeuren. Leven is in zekere zin levensgevaarlijk. Je hoeft niet altijd van het ergste uit te gaan, maar het is volgens Van der Wal wel verstandig om met je kinderen te bespreken wat ze moeten doen als er een noodsituatie is.

De context speelt mee voor Veilig Thuis

“Binnenkort is ‘Home Alone’ vast weer op televisie. Dat is een mooie aanleiding voor een gesprek over wat er mis kan gaan en of je kinderen dan weten hoe ze moeten handelen. Stel: ze steken gezellig kaarsjes aan net als papa en mama dat doen en er breekt brand uit. Of een van de kinderen valt van de trap. Kunnen ze 112 bellen? Weten ze hun eigen naam en adres? Een kind, en daarbij moet je uitgaan van het jongste kind, moet adequaat kunnen handelen.”

Alles dichttimmeren gaat niet, goed voorbereiden wel. En de context speelt mee, ook voor Veilig Thuis. In dit geval waren er geen zorgen over het gezin. Er is verder niets gedaan met de melding, vertelt de vader. Mocht er toch aanleiding zijn om te denken dat de ouders de opvoeding niet aankunnen of dat er sprake is van een onveilige thuissituatie, volgen er meer gesprekken.